• TÜRK ÇİNİ SANATI VE TARİHÇESİ

Türk çini sanatı, ilk Türk devletleri ile birlikte bin yıldan fazla süre gelen bir tarihe sahiptir . Selçuklular çiniyi mimari yapılarda ,çok sık kullanmışlardır . Çini Osmanlı Devletinin kurulmasıyla, adeta çağ atlamıştır .

  • KÜTAHYA ÇİNİSİ

Kütahya’da ilk çini yapımı 16.yy sonlarına doğru başlamıştır . Sarayın ihtiyacı olan çinileri karşılamak için Kütahya’da çini atölyeleri kurulmuş , İznik’de gerilemeye başlamış olan çinicilik yerini Kütahya’da 18.yy üretim yapılan tek yer olmuştur .

  • ÇİNİ SANATI

Türk çini sanatı Kütahya çinileri,İznik çinileri olarak bu topraklarda uzun süre en parlak dönemini yaşamış ve yaşamaya devam etmektedir.Duvar çinileri ve tabak, kase, vazo ,kupa ,karo ,yer karosu, el dekoru ,karo(tile-art)ürünler olarak, üretimleri devam etmektedir.Kütahya çinileri ve  İznik Çinileri sır altı tekniklerle çalışılan ürünlerdir.Son zamanlarda porselenlerede sır altı tekniği,başarılı  bir biçimde uygulanmaktadır.Bu şekilde yapılan uygulamaları, dış cephe porselen karo olarak sıkça görmekteyiz. Su emme oranları ,sıfıra yakın olduğu için asırlarca bu ürünler, hiçbir dış etmenlerden etkilenmediği için,ilk günkü parlaklığını muhafaza etmektedir.Örnek olarak Kütahya Çinili Cami gibi.

  • KÜTAHYA ÇİNİ TARİHİ

Kütahyada,çini geleneği bir çok atölyelerde devam etmekle birlikte, geçmişten gelen çini geleneğine sadık kalınarak, sahip olduğu değerler göz ardı edilmeyerek üretime devam edilmektedir.Mimari yapılarda, çinilerin kullanımı milattan önce 3000 yıllarında, Mısırda piramitlerde rastlanmıştır. Çiniler mimari dışında ,günlük kullanımlarda kap ve süs eşyası olarak kullanılmıştır. Kütahya yüzyıllardır çiniçiliğin merkezi olmuştur.Halen çini üretimi tüm hızıyla tüm hızıyla devam etmektedir.Kütahya çiniçiliği, yöre halkına ekonomik değerlerle birlikte iş gücü kazandırmıştır.Çinide kullanılan ham maddelerde , Kütahya civarından yaygın vaziyette bulunduğu için ,üretimi kolaylaştırmıştır.

  • KÜTAHYA ÇİNİ TURİZMİ

Çininin özelliği olan, Kütahyada akıla ilk gelen çini turizmi , gerek çini gerek porselen satışlarının yapıldığı, Çini Satış noktalarında tercih edilen ilk ürünlerden olması nedeniyle ,şehire iyi bir kazanç potansiyeli getirmektedir. İstanbul,Antalya ,İzmir ,Ankara ,Afyon, Eskişehir yollarının Kütahya bağlantısı , şehire zenginlik getirmektedir.Mimari yapılarda kendinden söz ettiren çini sanatı ,özünü korumayı başarmıştır.Bölgenin ekonomik açıdan gelişmesi, yine çiniçilik sayesinde olacaktır.

  • GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE KÜTAHYA ÇİNİ SANATI

Kütahya çinisi 14.Yüzyıldan ,bugüne kadar İznikte yapılan üretim ile paralel üretim yapan , tek merkez olma özelliğini İznikten daha iyi korumuştur.18 Yüzyıldan itibaren üslübunu korumuş,dünya müzelerinde, yer alan bir çok önemli eserler üretmiştir.İznikte unutulmaya yüz tutmuş, eserlerin birçoğunu üretmeye başlamıştır.

ÇİNİ SERAMİK

Çiniyi seramik alt yapısı birleştirerek, sır altı seramik ürünler üretmeye başlamıştır.

ÇİNİ DESENLERİ

Çini desenleri, aslına uygun çalışılarak daha uygun görsel hale getirilmiştir.

ÇİNİ SANATI 

Çini sanatında yapılan tasarımlar daha özgün halde kullanılarak görselliğini geliştirmiş,sunumlarını farklı boyutlara taşımıştır.

CAMİ ÇİNİLERİ

Cami çinilerinde görselliği artırarak, daha uyumlu bakış açısını ortaya çıkarmıştır.Ahenkli tasarımlarla, daha uyumlu renk geçişleri yakalanmıştır.

ÇİNİ KASELER

Çini kaseler daha kullanılır halde olup,ebat,renk çeşitliliği kazanılmış olup,yurt dışı ihracat potansiyelini yakalamıştır.

ÇİNİ TABAK 

Çini tabaklar istenilen ebatlara ulaşmış, renkleriyle, görselliğiyle bugün bütün evlerde ,ofislerde kullanılabilecek her yerde yerlerini almışlardır. Altınlı olan, çalışmalarda göz kamaştıracak boyutlara ulaşmıştır.

ÇİNİÇİLİK 

Kütahyada ,yapılan çinicilik bugünkü zor şartlara rağmen, çok başarılı olup,dünyanın her tarafını ürün gönderilebirliğini, korumuş üretimini devamlı olarak yenilemiştir.

  • ÇİNİ EL DEKORU

Kütahya çinisi ve İznik çinisi ,alt yapılarında başlıyan, el emeği ,göz nuru, çiniye desenleme ile birlikte verilen emek, tasarım , renklendirme, fırınlama sırlama gibi emekler, çininin her aşaması , baş döndürür nitelikte olup ,sanatçının sırat köprüsünden geçmesiyle aynı eş değerde sayılır.Ne zamanki ,  fırından ürünlerini sağlam şekilde aldı.Ondan bahtiyar kimse olamaz.Her defasında , aynı heyecan hiç bitmez.

  • KÜTAHYA ÇİNİ

Osmanlı çinileri denilince ,ilk akla gelen Kütahya ve İznik çinileridir. Veziri Azam Rüstem Paşa ,Kütahyadaki medresesinin yanına kurduğu atölyede ,İstanbul Tahtakalede ,inşatını yaptırdığı Rüstem Paşa Camisinin, çinileri Kütahyada yapılmıştır.Kaliteli alt yapı ,İznik altyapısıyla ,renkleriyle göz kamaştıran bir eser ortaya çıkmıştır.Ve asırlardır hiç bozulmadan, ilk günki gibi durmaktadır.Kütahya çinisi her geçen gün, kendini yenilemiş ,bugün iç ve dış cephe karolarında asırlar boyu ,dayanıklı ürünlere öncelik etmiştir.Bugün ise,porselen alt yapılı sır altı ürünler üreterek, dünya pazarını genişletmiş ,dış cephe, şehir kapı girişleri ,yüzme havuzlarında , -40 derece dayanıklı ürünler ile bir çok projede damgası vurmuştur.Mimaride binların ,dış yüzeyleri çok estetik bir güzellik sunmuştur.Kütahya çinisi,çeşitli ebatlarda el yapımı panolar ile Türk hamamlarında ,,otellerde saunalarda ,iş merkezlerinde, restoranlarda, pastahanelerede ,güzellikler sunmaktadır.

  • KÜTAHYA ÇİNİ SERAMİK

Kütahya çinisi ,seramik altyapısıyla da, renkleriyle, çok güzel tasarımlar yakalıyarak, kullanımı yönelik işler yapmayı başarmış, mutfak ve züccaciye grubuna da çok güzellik katmıştır.

  • KÜTAHYA ÇİNİ SANATI

Kütahya çinisi , sanatsal çalışmalara özen gösterip ,çok güzel işlerede önderlik yapmıştır.Vapur iskelesinde, tren istasyonlarında,havalimanlarında,alışveriş merkezlerinde ,alt geçitlerde ,valilik binalarında,resmi dairelerde otobüs terminallerinde,askeriyelerde birçok sanatsal çalışmalara imza atmıştır.Kudüs deki KUBBETÜL SAHRA nın çinileride Kütahya da yapılmıştır.

  • KÜTAHYA ÇİNİ MOTİFLERİ VE DESENLERİ

Kütahya Çinisi ,motif ve desenleri, fırçanın hem boyada , hem tahrirde, özgür tavrı ile ,rahat kullanımı Kütahya çinisini, İznikten ayıran, ve güzellik katan en önemli özelliklerin başında gelir.Sarı renk ve kiremit kırmızısı yalnız Kütahya Çinilerinde kullanılmıştır.

  • KÜTAHYA ÇİNİSİ

Kütahya çinisi bugün dünyanın en önemli çini ve seramik merkezlerinden biridir.Üretim kalitesini artırarak dünyanın her yerine üretilen ürünleri göndermektedir.İhracatta büyük bir ivme yakalamıştır.Şehrin merkezinde ülkenin en büyük çini ve seramik kurulması,Kütahyanın bir cazibe merkezi olmasını sağlamıştır.

  • KÜTAHYA ÇİNİ KAROLAR

Kütahya çini karo yapım aşaması ,önceki yıllarda tap tap şeklinde yani el ile şekillenerek yapılırdı.Son dönemlerde ,presleme yapılarak daha düzgün ,daha basınca dayanıklı, ürünler üretilmeye başlanmıştır.

  • PORSELEN ÇİNİ KAROLAR

Kütahya çini ve  porselen karolar, su emme oranları , sıfıra yakın olan bu ürünler ,dış cephede -40 derecelere kadar ,kullanıma uygun hale getirilerek ,çiniye ayrı bir değer katmıştır.Sır altı tekniğiyle çalıştığı için, renklerde hiçbir bozulma olmaz.Uv ışınlarına dayanıklıdır.Dış cephelerde rahatlıkla kullanılabilir.

  • 3D RÖLYEFLİ KABARTMALI ÇİNİ KAROLAR

Kütahya çinileri ve çini karolar yepyeni bir boyut kazandı.3D rölyefli presle şekillenmiş, kabartma karolar ,turkuaz, zümrüt yeşil, bej, patlıcan moru, sarı, lila gibi, ral renklere yakın renklerle ,çok güzel bir seri yakalamış, altınla, gümüş platin gibi, özel üretimlerdede başarılı olmuştur.Mat sırlarla alınan renklerde de, karolara ayrı boyut kazandırmıştır. Mutfaklarda, banyolarda vazgeçilmez güzellikler sunmuştur.

  • KÜTAHYA ÇİNİSİ UNESCO NUN YARATICI ŞEHİRLER AĞINA GİRDİ.

KÜTAHYA ÇİNİSİ UNESCO NUN YARATICI ŞEHİRLER AĞINA GİRDİ.UNESCO KÜTAHYA ÇİNİSİNİ TESCİLLEDİ.

KÜTAHYA ÇİNİSİ

Çinilik , Kütahyada başlı başına en önemli sanat dalı olmanın yanı sıra, Kütahyanın, ekmeği,aşı geçim kaynağı, toprağı ve  aşı olmuştur. Kütahya da çinicilik, Hititlerle, Frigyalılar la ,Osmanlı dönemi bitimine kadar ,sürekli gelişme göstermiştir.15 yy’da , mavi beyaz çiniler, Kütahyadaki mimari yapılarla birlikte, İstanbul ve Kudüs Mescidi Aksa gibi eserlerde kullanılmıştır. İrili ufaklı 700 e yakın atölyelerde, yapılan çiniler dünyanın pek çok yerinde süsleme yapılmıştır.

  • TÜRK ÇİNİ SANATI

Çini mimari yapıların, cami ,saray ,türbe, çeşme, medrese ,konak, bina gibi yapıların iç ve dış mekanlarının, süslemelerinde kullanılan bir üründür.Duvar çinileri, Avrupa ülkerinde tüle art olarak geçer.Bizde ise kaşi olarak bilinir.

UYGULAMA TEKNİKLERİ

Renkli Sır Tekniği

Mozaik Çini Tekniği

Sıraltı renklendirme Tekniği

Sırüstü Tekniği

Perdah Tekniği

TÜRK ÇİNİ SANATININ ÖRNEKLERİNDEN 

Çinili Köşk

Bursa Yeşil Cami

Bursa Muradiye Cami

İstanbul Sultan Ahmet Cami

İstanbul Çinili Köşk

İstanbul Rüstem Paşa Cami

Edirne Muradiye Cami

ÇİNİ SANATI USTALARI 

Mimar Sinan

Baba Nakkaş

  • KÜTAHYA ÇİNİSİ NASIL YAPILIR

Kütahya yakınlarda kaolen,kil ,tebeşir,feltisbat,kuartz gibi hammaddeler ,belirli oranlar karıştılarak,elekten geçirilerek ,havuzlarda süzülür.Bir kaç ay bekletilen karışım,sonra alçı kalıplara dökülerek yavaş yavaş suyu alınır.Ve alçı kalıplarda şekillenmiş olur.Çarkçılar ise  katı çamuru elleriyle şekil vererek,vazo, sürahi,şamdan,tabak gibi ürünleri yaparlar.Bunlar bir veya iki gün bekletilip rutüş yapılır.Sonrada fırınlama yapılır.Bu fırınlama 850-900 C derecede yapılır.Sonrada fırın kendi kendine soğumaya bırakılır.50-60 derecede boşaltılıp ,silinip raflara dizilir. Biskuvi hala gelmiş ürünler, önceden yapılmış şablonlarla desenleme ve boyama işlemlerine alınır.Yani önce tahrirleme, sonrada boyama işlemleri yapılır.Daha sonrada sırlama işlemleri büyük bir kabın içinde yapılarak, kurutulduktan sonra, ikinci fırınlama işine geçilir. Mamuller birbirine değmeyecek şekilde fırınlara yerleştirilir.Fırın dereceleri ayarlanır.Kademeli olarak mamuller pişirilir.Ve soğuma derecesi,yavaş yavaş soğutularak ,fırınlardan 30-40 derecelerde çıkartılıp, satışa hazır hale getirilir.

  • KÜTAHYA ÇİNİSİ NASIL YAPILIR

Kütahya yakınlarda kaolen,kil ,tebeşir,feltisbat,kuartz gibi hammaddeler ,belirli oranlar karıştılarak,elekten geçirilerek ,havuzlarda süzülür.Bir kaç ay bekletilen karışım,sonra alçı kalıplara dökülerek yavaş yavaş suyu alınır.Ve alçı kalıplarda şekillenmiş olur.Çarkçılar ise  katı çamuru elleriyle şekil vererek,vazo, sürahi,şamdan,tabak gibi ürünleri yaparlar.Bunlar bir veya iki gün bekletilip rutüş yapılır.Sonrada fırınlama yapılır.Bu fırınlama 850-900 C derecede yapılır.Sonrada fırın kendi kendine soğumaya bırakılır.50-60 derecede boşaltılıp ,silinip raflara dizilir. Biskuvi hala gelmiş ürünler, önceden yapılmış şablonlarla desenleme ve boyama işlemlerine alınır.Yani önce tahrirleme, sonrada boyama işlemleri yapılır.Daha sonrada sırlama işlemleri büyük bir kabın içinde yapılarak, kurutulduktan sonra, ikinci fırınlama işine geçilir. Mamuller birbirine değmeyecek şekilde fırınlara yerleştirilir.Fırın dereceleri ayarlanır.Kademeli olarak mamuller pişirilir.Ve soğuma derecesi,yavaş yavaş soğutularak ,fırınlardan 30-40 derecelerde çıkartılıp, satışa hazır hale getirilir.

  • ÇİNİ BOYALARI

Genellikle oksit boyalardan oluşur.Çinide kullanılan renkler ,turkuaz, lacivert ,mavi, turkuaz mavi, turkuaz yeşil, bakır oksit, mangan ,mangit ,oksit kırmızı, siyah oksit ,sarı ,bej ,kahve gibi yüksek dereceli renklerden oluşur.Bunlar ,en güzel rengini, sırın altında verir.Sır altı olarak kullanılır.Bu boyalara ,çininin içinde kullanılan hammaddeler, ilave edilerek yapılır.Yaklaşık 1200 derece boyalar geçer.Sır üstü boyalar, genelde saf olarak kullanılır.800-850 derecelerde pişirilir.Renkli sır olarak kullanılan boyalarda ,1200 derecelik boyalar kullanılır. Seramik altyapısında da aynı şekillerde kullanılır.

  • DÜNYADA ÇİNİ SANATI

Dünyada en güzel çini sanatı örnekleri ,Kütahya ve İznik te yapılamaya devam eden çini örnekleridir..Mimaride kullanılan çiniler ,Kütahya ve İznikte yapılmıştır. Selçuklu ve Osmanlı çinileri de, buralarda yapılan örneklerdendir. Saraylarda, camilerde, çeşmelerde ,köşklerde, iç dış mimaride yüzyıllardır kullanılmıştır.

  • TÜRK HAMAMI

Türk kültüründe hamam çok önemlidir.Sağlımıza çok faydalı olan hamam yıkanıp temizlenmekten öte bir sağlıktır.Hamam sıcak su ile birlikte suyun buharı vucutu rahatlatır.Güçlendirir cildi rahatlatır.Ölü deriden arandırır.Kas ağrısı giderir.Eklemleri açar.Kan dolaşımını artırır.Astım olanlarda rahatlık sağlar.Cilde güzellik verip taze kalmasını sağlar.Toksitlerin atılmasını sağlar.Kemikleri güçlendirir.Stresi azaltır.Vucudü dinlendirir.Bağışıklığı güçlendirip rahatlatır.Ancak kalp rahatsızlığı olanlarda hamam tavsiye edilmez.

  • HAMAM ÇİNİLERİ

Türk kültüründe, çok önemli olan hamam ,ülkemizi ziyarete gelen turistlerinde çok ilgisini çeker.Görsellik açısından, en önemli malzemelerde ,mermer ve çini kullanışmıştır. Mermerlerle birlikte, çinini nuyumu mükemmel bir görünüm sağlamakta olup ,kaliteli çini hep ön plana çıkmıştır.5 yıldızlı otellerin, Türk hamamlarında, jakuzilerde, saunalarda kullanılmakla birlikte ,son dönem mimari yapılarda ve evlerde artık çinili Türk hamamı vaz geçilmez olmuştur. Çinili Türk hamamı olmayan evlerin satışları rağbet görmemektedir.

  • ÇİNİ PANOLAR

Çini panolar ,Türk hamamlarında, yüzme havuzlarında, iç ve dış mekanlarda apartman girişlerinde, villalarda kafelerde, oturma odalarında, hastanelerde, yatak odalarında ,ofislerde, banyolarda ,camilerde ,okullarda ,cami kubbelerinde ,Türk kültürünü temsil eden mekanlarda, çini karolar ve çini panolar kullanılmıştır.

  • İZNİK ÇİNİSİ

İznik çinileri camilerde , türbelerde , saraylarda ,mozaik ve renkli sır teknikleri ile üretilip, turkuaz , kobalt , siyah renklerde ,geometrik Selçuklu tarzında, ağırlık yıldız geçme olarak kullanılmıştır . İznik’te üretilen çiniler 16.yy da, sır altı olarak üretime başlamıştır .